Poziom i system plac

Jeżeli poziom i system płac nie  zapewniają  dostatecznej  motywacji do wydajnej i starannej pracy, jeśli nie występują inne czynniki skłaniające do tego rodzaju pracy (np. obawa przed utratą pracy) ? to mechanizm produkcji nie będzie sprawnie funkcjonował. To samo dotyczy związku między motywacją personelu kierowniczego przedsiębiorstw, menedżerów produkcji a działaniem mechanizmu produkcji. Co się tyczy właścicieli środków produkcji, kapitalistów ? ich motywacja podejmowania  działalności wytwórczej  ma  inny charakter;  dążąc  do pomnażania swego kapitału i maksymalizacji zysku,  będą oni starali się zwiększyć efektywność produkcji, gdyby ich zysk kształtował się poniżej przeciętnego poziomu. Gdyby jednak sytuacja ekonomiczna nie pozwalała w bardziej masowej skali osiągać przeciętnego zysku ? mechanizm produkcji też nie będzie sprawnie działał, produkcja będzie się kurczyć, czynniki produkcji nie będą w pełni wykorzystane, a produkcja przedsiębiorstw będzie się kształtować poniżej optymalnego poziomu. Sytuacja będzie się podobnie przedstawiać w socjalizmie, jeśli płace i wynagrodzenia personelu kierowniczego będą powiązane z zyskiem, jeśli będą zależeć od jego poziomu. Natomiast przy braku takich powiązań poziom zysku staje się dla przedsiębiorstwa w zasadzie obojętny. Jest zrozumiałe, że w tych przypadkach mechanizm produkcji musi być wysoce niesprawny, przedsiębiorstwom bowiem nie będzie zależało na ilości i jakości produkcji.