Panstwo

Państwo i jego instytucje odgrywają we współczesnej gospodarce główną rolę w sferze nieprodukcyjnej. Dlatego też i dochody państwa, gromadzone na sfinansowanie funkcjonowania jego instytucji i usług niematerialnych świadczonych ludności, zajmują główną pozycję we wtórnym podziale dochodu narodowego. Zasadnicze dziedziny wydatków państwa są następujące: 1) administracja państwowa, wymiar sprawiedliwości i ochrona porządku publicznego, 2) nauka, oświata i wychowanie, 3) ochrona zdrowia i opieka społeczna, 4) kultura i sztuka, 5) kultura fizyczna i sport oraz turystyka i wypoczynek, 6) ubezpieczenia społeczne, 7) obrona narodowa, 8) dotacje do cen preferowanych społecznie produktów, 9) inwestycje państwowe, 10) obciążenia z tytułu kredytów zagranicznych. Wydatki państwa są w pewnej części przeznaczane na zakup dóbr (urządzenia szpitali, lekarstwa, wyposażenie szkół, urzędów itd.), w znacznej części zaś ? na wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w instytucjach państwowych i społecznych. Głównym źródłem sfinansowania tych wydatków są dochody pierwotne przedsiębiorstw oraz dochody ludności. Podział wtórny w tym zakresie dokonuje się za pomocą budżetu państwa, który gromadzi środki pieniężne przeznaczone na finansowanie funkcjonowania wymienionych dziedzin sfery niematerialnej. Podstawowymi narzędziami gromadzenia tych środków są podatki.