Mechanizm podzialu dochodow

Mechanizm podziału dochodów składa się z kilku głównych elementów (cząstkowych mechanizmów); są to: a) czynniki kształtujące płace robotników i pracowników sfery produkcyjnej oraz czynniki kształtujące zyski, b) czynniki kształtujące podział zysku między różne rodzaje kapitału (przedsiębiorstwa, branże i działy), c) czynniki kształtujące dochody sfery nieprodukcyjnej; ten wtórny podział obejmuje także kreowanie dochodów przedsiębiorstw sfery nieprodukcyjnej, d) instrumenty kształtujące dochody państwa, które należy wyodrębnić z czynników kształtujących wtórny podział dochodu narodowego. Mechanizmy podziału dochodu mają obiektywny charakter. Obiektywne czynniki wyznaczają poziom minimalnej i optymalnej płacy. To samo dotyczy zysków. Także i dochody państwa są obiektywnie uzasadnione określonymi potrzebami, które muszą być przez państwo zaspokajane. Jednakże w ramach działania tych mechanizmów podział rzeczywisty (tj. do kieszeni pracowników lub kasy przedsiębiorstw i budżetu państwa) realizuje się w kapitalizmie jako efekt oddziaływania na siebie sił dwóch podstawowych, a zarazem antagonistycznych klas: kapitalistów i robotników. Co się tyczy udziału państwa, to w stosunku do podmiotów przekazujących część swoich dochodów na potrzeby państwa ma on charakter przymusowy. Przymus ten jest bezpośredni, pod groźbą sankcji karnych, przy podatkach bezpośrednich i pośredni przy podatkach nakładanych na towary, które konsumenci muszą przecież kupić.